روانشناس خوب چه ویژگیهایی دارد؟

 

برای اینکه بفهمیم روانشناس خوب یا مشاور چه ویژگی هایی دارد باید توجه کنیم که بسیاری از ما تفاوت اصلی و اساسی بین روانشناس، روانپزشک و مشاور را نمی دانیم.

 

این عدم آگاهی باعث می شود هنگام بروز مشکل و یا کمک به دیگری برای اتخاذ تصمیم صحیح و معرفی فرد متخصص دچار اشتباه شویم.

 

از طرفی بسیاری از ما با افکار و دیدگاه ها و در حقیقت باورهای غلط و غیر منطقی به هر یک از شغل های یاد شده می نگریم.

 

این مساله نیز باعث می شود تا نتوانیم از خدمات تخصصی در این زمینه استفاده کنیم و زمان و هزینه ای که صرف کردیم را از بین رفته می بینیم.

 

در این نوشته سعی شده است بطور خلاصه به تعریف این سه حوزه تخصصی بپردازیم و اطلاعاتی در مورد این که روانشناس خوب چه ویژگیهایی دارد و نحوه انتخاب روانشناس خوب در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

 

همچنین برای پاسخ به این سوال که روانشناس، روانپزشک یا مشاور، کدامیک برای من مناسب تر است؟ بایستی تعریف ساده ای از هر کدام در دسترس باشد.

 

روانشناس کیست؟

 

روانشناس (به انگلیسی : psychologist بخوانید : سایکولوژیست) کسی است که رفتار، شخصیت، روابط بین فردی، یادگیری و انگیزش را در انسان به شکل حرفه ای مورد بررسی قرار می دهد.

 

یک روانشناس از یک طرف رابطه بین عملکرد مغز و رفتار را بررسی می کند و از سوی دیگر ارتباط بین محیط و رفتار.

روانشناس رفتار، انگیزه ها، افکار و احساسات افراد را بررسی کرده و به آنها در کنترل و غلبه بر مشکلات شان کمک می کند.

ویژگیهای روانشناس خوب

 

روانشناس خوب نیازمند صداقت و گشاده رویی است. همچنین داشتن مهارت های ارتباطی و شنونده خوب بودن برای این کار لازم است.

 

او باید در کنار داشتن دانش، توان درک درست و بدور از هر گونه قضاوتی را داشته باشد.

 

فرد مراجعه کننده باید بتواند به راحتی و بدور از هرگونه استرس و نگرانی به روانشناس اعتماد کرده و مشکلات خود را با او در میان بگذارد.

 

در واقع روانشناس خوب یک انسان شناس و جامعه شناس خوب نیز هست.

 

وظایف یک روانشناس خوب

 

وظایف روانشناس در هر یک از زمینه های تخصصی زیر عبارتند از :

• روانشناس آموزشی:

  کمک به کودکان، نوجوانان و جوانان برای غلبه کردن بر مشکلات آموزشی و روانی خود و در نتیجه پیشرفت کردن در این زمینه ها

• روانشناس شغلی ( یا روانشناس سازمانی):

  کمک به شرکت ها و سازمانها در بهبود عملکرد و افزایش رضایت شغلی کارکنان

• روانشناس سلامت:
  

  ترویج رفتار و نگرش سالم و کمک به بیماران و خانواده های آنها برای غلبه بر بیماری ها

• روانشناس مشاوره ای:
  

  کمک به افراد در حل مشکلات شان و تصمیم گیری ها به خصوص در زمان های پراسترس زندگی شان

• روانشناس جرم شناسی:
  

  استفاده از تئوری های روانشناسی در شناسایی جرائم، بازسازی و بهبود مجرمین

• روانشناس بالینی:
  

  کمک به مراجعانی که در شرایطی سخت مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی و بیماری های روانی قرار دارند.

• روانشناس ورزشی:
  

  کار با افراد، تیم ها و سازمان ها برای بهبود انگیزه و عملکرد در زمینه مربی گری، آموزش و رقابت و همچنین ترویج مشارکت ورزشی به صورت عمومی

 

 

چگونه روانشناس خود را انتخاب کنید؟

 

بسیار مهم است که روانشناس مناسبی را انتخاب نمایید. برای این کار باید اول فردی که احتیاج به کمک دارد و نوع احتیاج او، مشخص گردد.

 

آیا روانشناس برای شما، فرزند شما یا خانواده شماست. سپس نوع سرویس را باید مشخص کرد.

 

آیا مشکل اعتیاد، اختلالات تغذیه، افسردگی، اضطراب یا مشکلات دیگر است.

 

مرحله بعد یافتن روانشناس مجازی است که نیاز شما را می تواند بر آورده کند.

 

اگر نامی به شما داده شد و یا فردی روانشناسی را به شما توصیه کرد، قدم بعدی این است که موقعیت حرفه ای روانشناس را و اینکه اجازه درمانگری دارد یا نه را چک کنید.

 

حتما بخوانید:نکات کلیدی در مشاوره تلفنی و مشاوره آنلاین

 

روانپزشک کیست؟ کار روانپزشک چیست؟

 

 

روانپزشک

 

روانپزشک یا به انگلیسی (Psychiatrist)، پزشکی است که متخصص تشخیص و درمان بیماری های روانی یا روان درمانی می باشد.

 

کار روانپزشک، تشخیص، ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات رفتاری، عاطفی و ذهنی است.

 

همه روانپزشکان برای سنجش و درمان بیماری های روانی آموزش می بینند.

 

روانپزشکان و متخصصان بهداشت روانی تنها کسانی هستند که مرجعیت تجویز دارو برای درمان بیماری های روانی را دارند.

 

برخی از روانپزشکان متخصص در کمک به گروه سنی ویژه ای می باشند، مانند روانپزشک کودکان، که درمان گروه سنی کودکان یا نوجوانان را بر عهده دارند.

 

  حتما ببینید : ویدئو های آموزشی من با موضوع زندگی شاد، روابط شاد و تربیت کودک شاد

 

تفاوت روانشناس، مشاور و روانپزشک

 

گاهی مردم  روانپزشک را با روانکاو و روان شناس و یا مشاور اشتباه می گیرند.

 

از نظر تحصیلی و فرایند آموزشی، روانپزشک پیش از روانپزشک شدن باید از دانشکده پزشکى فارغ‌ التحصیل شده و مدرک دکتری عمومی اخذ نموده و سپس آموزش بیماری های روانی را دیده و متخصص روانپزشکی شود.

 

اما روانشناس و مشاور در رشته روانشناسی، ابتدا نسبت به دریافت مدرک کارشناسی و سپس در مراحل بعدی کارشناسی ارشد و یا دکتری اقدام می کنند.

 

حتما بخوانید:ویژگیهای یک مشاور خوب

 

درباره مشاور و مشاوره

 

 

نیاز به مشاور یا به انگلیسی (counselor) در تصور عوام زمانی مطرح می شود که فرد یا سازمان دچار مسئله یا بحرانی شوند.

در حالیکه متدلوژی بهره گیری از مشاور، فرآیندی دائمی است که در شرایط مطلوب نیز نیاز به آن احساس می شود تا سازمان یا فرد، انحراف از معیارهای استاندارد نداشته باشند.

 

تعریف مشاوره

 

مشاوره رابطه ای است پویا و هدفمند که بر اساس مشارکت مشاور مراجع،  و با روش های منطبق برنیازمندی های مراجع انجام می گیرد.

 

 در این رابطه، توجه به خودشناسی و تصمیم گیری از طرف خود مراجع، مورد تأکیداست.

 

مک دانیل ، مشاوره را به صورت زیر تعریف می کند:

 

«مشاوره یک سری تماس های مستقیم با مراجع است که هدف آنها، ارائه کمک برای سازش دادن مؤثرتر مراجع با خود و محیطش است».

 

حتما بخوانید: روانشناسی مثبت گرا چیست؟

 

ویژگی های مشاوره چیست؟

 

از این تعاریف می توان نتیجه گرفت که مشاوره دارای ویژگی های زیر است:

 

بین مشاور و مراجع، حتماً تماس برقرار می شود و معمولاً مشاوره مستلزم چندین تماس است.

زیرا غالباً به صرف گرفتن اطلاعات یا انجام یک مصاحبه، مشکلات در یک جلسه حل نمی شود، بلکه به علت پیچیدگی موجود انسانی، اکثر اوقات جلسات مشاوره متعدد لازم است.

 

پس نکته ی مهم در مشاوره، تماس شخص با شخص است.

 

ممکن است با مطالعه یک کتاب، احساس کنیم رنج هایمان کاهش یافته، ولی چون در این عمل، تماس مستقیم شخص با شخص وجود ندارد، این کار نمی تواند، مشاوره باشد.

 

به عبارت دیگر، دریافت اطلاعات یا تسکین آلام از راه مطالعه کتاب، مشاوره نیست.

 

تماس مستقیم فرد با فرد و عکس العمل متقابل این دو، یکی از خصوصیات مشاوره است.

 

 

هدف مشاوره چیست؟

 

هدف مشاوره عرضه یا پیشنهاد کمک به مراجع است‌، به گونه ای که او در به کار بردن آن آزاد و مختار است.

 

در رابطه مشاور و مراجع، اجباری در کار نیست؛ درغیر این صورت، این عمل، تحمیل عقاید مشاوره است، نه مشاوره.

 

می توان گفت: مشاوره رابطه ای مختارانه بین مشاور و مراجع است که هدف آن، ارائه و پیشنهاد کمک به مراجع است.

مشاوره رابطه ای است بین دو فرد که در آن، یکی می کوشد تا دیگری را درک و در حل مسائل سازگاری و انطباقی کمک کند.

 

مشاوره در دنیای جدید

 

امروزه بحث مشاوره در حوزه های مختلفی همچون علوم انسانی، فنی، متدلوژی تولید، خانواده، تحصیل و… به امری بدیهی و الزامی تبدیل شده است.

 

مشاورین نگاهی سیستمی از خارج به داخل داشته و به مسایل از زاویه دیگری می نگرند که صاحبان مشاغل و یا افراد دارای مسئله به سبب مشغله فکری، ذهنی و همچنین درگیری با عناصر اصلی مسئله، به درستی نمی توانند مشاهدات لازم را داشته، تشخیص و تفکیک لازم را اعمال فرمایند.

 

پر واضح است که مشاورین موفق، ترکیبی از دانش، تخصص، تجربه کاری و اطلاعات جانبی خویش را به کار می گیرند.

این موارد باعث می شود تا نه تنها به روشی علمی بلکه با متدی عملی و اجرایی مسئله را حل و یا از بروز مسائل آتی در سازمان جلوگیری نمایند.

 

با من بیشتر آشنا شوید: از این بخش می توانید برای دیدن رزومه حرفه ای من استفاده کنید.

 

مشاور خوب، علوم مدیریتی و سازمانی

 

یک مشاور در حوزه علوم مدیریتی و سازمانی هنگامی می تواند مدعی تخصص باشد که در خصوص کسب و کار، فرآیندهای تولیدی، نوع بازار و مشتری، فرهنگ بازار هدف، رویه های مرسوم در کسب وکار و … اطلاعات دقیق و بروزی داشته باشد.

 

همین امر باعث گردیده تا مشاورینی که خود تجربه مدیریت، کارفرمایی، تولید و… را دارند در رشته کاری خود موفق تر از مشاورینی باشند که صرفاً تحصصی آکادمیک داشته و اغلب تخصص های خویش را بومی ننموده اند.

بنا به عقیده ما، مشاوره مدیریتی و سازمانی نوعی روان درمانی سازمانی است که در گام های بعدی به بازپروری سازمانی می پردازد.

 

مشاوره در کشور های اروپایی

 

امروزه حرفه مشاوره در کشورهای اروپایی به اوج شکوفایی خود رسیده است به نحوی که هر سازمان یک مشاور ارشد و حداقل چندین مشاور تخصصی در حوزه هایی همچون:

 

مالی، اداری، تولید، بازرگانی، بازاریابی، برند و حتی مسایل حقوقی و روابط کار و کارفرمایی دارد.

 

 

 

انواع مشاوره

 

مشاوره از نظر موضوع

 

از دیدگاه های مختلف مشاوره به انواع متفاوتی تقسیم می شود. چنانچه موضوع مشاوره ٔ مورد نظر قرار گیرد، انواع مشاوره عبارتند از:

 

• مشاوره تحصیلی
•  مشاوره شغلی
• مشاوره  سازشی یا شخصی
•  مشاوره  خانواده و ازدواج
• مشاوره   اجتماعی و مشاوره های تخصصی نظیر مشاوره ٔحقوقی و پزشکی

 

در انواع مشاوره های فوق، ملاک تقسیم، موضوع مشاوره است که می تواند تحصیلی، شغلی، روانی، خانوادگی، و مواردی دیگر باشد.

 

در تقسیم بندی از نوعی دیگر، تعداد مطرح می شود؛ چنانچه هم مشاوره و هم مراجع یک نفر باشد، مشاوره فردی است و در صورتی که تعداد بیش از یک نفر باشد مشاوره گروهی است.

 

مشاوره فردی از نظر اجرا

 

مشاوره فردی از نظر روش اجرا به سه نوع مستقیم، غیر مستقیم، و انتخابی تقسیم می شود و مشاورهٔ گروهی از نظر تعداد مشاور و مراجع سه حالت دارد:

 

مشاوره یک نفر و مراجع چند نفر :

 

در این نوع مشاوره، چند نفر مراجع که دارای مشکل یا علایق مشابهی هستند، به وسیله یک نفرمورد مشاوره قرار می گیرند.

 

 مشاوره چند نفر و مراجع یک نفر:

 

در این مدل چند نفر مشاور در حل مشکل به یک مراجع کمک می کنند. این نوع مشاوره بیشتر در کارهای اداری، اجتماعی و سیاسی مورد استفاده واقع می شود.

 

حالتی که رئیس جمهوری از مشاوران زیادی در امور مملکتی استفاده می کند، یا رئیس یک مؤسسه، از مشاوره  تعدادی کارشناس در اداره ٔ آن مؤسسه بهره می گیرد، از این نوع است.

 

مشاور چند نفر و مراجع چند نفر: 

 

این حالت از مشاوره، کمتر کاربرد دارد ولی در موارد مشکلات حادّ اتفاق می افتد.

 

هر گاه هیأت دولت در مقابل یک مشکل حاد نظیر مسائل اقتصادی یا دفاعی- متخصصانی را برای مشاوره دعوت می کنند، حالتی از این نوع مشاوره است.

 

حالت دیگر این نوع مشاوره، وضعیتی است که پدر، مادر و تعدادی از اعضای خانواده، در مقابل ناسازگاری کودکشان، از شورایی از متخصصان روانی و تعلیم و تربیت، خواستار نظر جمعی آنان می شوند.

 

این گروه، با یکدیگر به مشاوره می نشینند تا در جهت سازگاری کودک، به اعضای خانواده کمک کنند.

نوشته شده توسط: علیرضا صدیق منش، روانشناس و مشاور