تنبیه یا گفتگو کدامیک در فرزندپروری استفاده می شود؟

امروزه ديگر والدين براي تنبيه کودکان کمتر متوسل به تنبيه بدني مي‌شوند و در واقع به جاي بلند کردن دست، صداي خود را بالا مي‌برند. غافل از اين که بعضي از کلمات به کار رفته در فرياد‌ها از صدمات بدني هم بدترند.

راه حل کوتاه مدت و مشکلات دراز مدت تنبیه

برخي از والدين هميشه در حال فرياد زدن هستند .گويي کودکان صداي آنها را نمي‌شنوند.

وقتي کودکان با هم جنگ و دعوا مي‌کنند، تکاليف‌شان را انجام نداده‌اند و والدين مجبور شوند مسآله‌اي را براي چندمين بار تذکر دهند چنان فرياد مي‌زنند که گويي در اپرا هستند.

گاهي والدين تصور مي‌کنند فرزندشان آنقدر به فرياد آنها عادت کرده است که در صورتي که فريادي را نشنود هيچ عملي را انجام نخواهد داد.

البته والدين در سکوت بعد از فرياد احساس خيلي بدي پيدا مي‌کنند و در واقع اين احساس با احساس والديني که در برخورد با کودک از کمربند استفاده کرده‌اند تفاوتي ندارد. آنها هم بعد از استفاده از کمربند پشيمان مي‌شوند و به همين شدت ناراحت خواهند شد.

فرياد جاي کمربند را مي‌گيرد و هر چه تعداد و نوع کلمات به کار برده شده در هنگام عصبانيت بيشتر باشد، شدت صدمات روحي ايجاد شده در کودک بيشتر و متأسفانه عوارض اين صدمات طولاني مدت خواهد بود.

مي‌توان با اطمينان گفت بالا رفتن صدا در بيشتر خانواده‌هاي امروزي امري طبيعي است. شايد فرياد زدن بر سر نوپايي که در خطر است شروع اين رفتار غلط باشد.

وقتي والدين رو درروي کودک با عصبانيت بر سرش فرياد مي‌زنند، کاملاً کنترل خود را از دست داده‌‌اند و کلمات را به سمت او پرتاب مي‌کنند، و با توهين و تهديد روح کودک را نشانه مي‌گيرند.

حتما بخوانید:اصول اساسی تشویق و توجه مثبت به کودک

البته خيلي سخت است براي بيستمين بار به کودک بگوييد وسايل نقاشي‌ات را از وسط اتاق جمع کن. اما لطفاً به سوال ما پاسخ دهيد.

آيا چنانچه در هنگام خريد از فروشگاه متوجه شويد لوازم خريداري شده خوب بسته‌‌بندي نشده بر سر فروشنده فرياد مي‌زنيد که «چقدر بي عرضه‌اي؟!»

يا وقتي متوجه مي‌شويد که معلم فرزند شما در آموزش رياضي ضعيف عمل کرده بر سر او فرياد مي‌زنيد که «حواست کجاست؟!»

پس چطور به خودتان اجازه مي‌دهيد بر سر کودک خود فرياد بزنيد؟ اين فرياد هم به اندازه ي فرياد زدن در محل کار و محيط اجتماع زشت است. پس چرا تصور مي‌کنيم فرياد زدن در خانه کاري قابل قبول است؟

برخي از والدين اين مسئله را خوب درک کرده‌اند و مراقب رفتار خود هستند آنها به خاطر مي‌سپارند که حتي اگر فرزندشان (بخصوص در سن نوجواني) به شدت عصباني شده و فريا د مي‌زند، والدين نبايد با فرياد پاسخ او را بدهند. بلکه رفتار آنها بايد الگويي براي فرزندان باشد تا توانايي تسلط بر خود را کسب کنند.

بايد به خاطر سپرد فرياد زدن براي تصحيح رفتار کودک روش مناسبي نيست. بلکه براي اين منظور بايد برنامه‌ريزي بلند مدتي را اجرا کرد. اگر چه فرياد مي‌تواند در کوتاه‌مدت خطري را از کودکان دور کند ولي اثرات منفي بلند‌مدت آن قابل جبران نخواهد بود.

اگر مي‌خواهيد به کودک آموزش دهيد چگونه لباسش را بپوشد لازم نيست بگوييد «چقدر بي‌دست و پايي» وقتي با اين کلمات به شخصيت کودک حمله کنيد، اعتماد به نفس او را از بين مي‌بريد و اينجاست که تخريب آغاز مي‌شود. وقتي کودک يک ساله اشيا را در دهان خود مي‌گذارد نبايد بر سرش فرياد زد. او در حال شناخت محيط است. اگر فرزند نوجوان شما تمايل ندارد تعطيلات آخر هفته را با شما باشد او را درک کنيد او به دنبال رسيدن به استقلال است. به جاي داد و فرياد مراحل رشد فرزندان خود را درک کنيد و شيوه صحيح زندگي را به آنها بياموزيد. آموزشي همراه با احترام و تکريم و نه توهين و تضعيف.

نکات کلیدی  در مواجهه با کودکان مهاجم یا تسلیم

1-روانشناسان معتقدند که ارتباطی مستقیم میان کتک زدن کودکان و مهاجم شدن آنها وجود دارد. برخورد استدلالی و استفاده حداقل از کتک زدن، رفتار تهاجمی آنها را آرام خواهد کرد.

2- کودکانی که والدین آنها برخوردی استدلالی و توضیحی با آنها دارند، معمولا در برقراری ارتباط با دوستان خود موفق ترند، زیرا می دانند که چگونه مذاکره کنند و مشاجرات را به شیوه ای مسالمت آمیز برطرف سازند.

3- کودکانی که مهاجم هستند، باید سرگرم فعالیت هایی شوند که از زور و بازوی خود کمتر استفاده کنند و فرصت ایجاد دردسر نداشته باشند.

4- تمامی کودکان، صرف نظر از اینکه مهاجم باشند یا تسلیم، به تشویق نیاز دارند تا بتوانند رفتار خود را اصلاح کنند. به همه افراد خانواده تذکر دهید تا این نکته را در برخورد با فرزندتان رعایت کنند.

5- کودک کتک زننده را نادیده بگیرید و بیشتر توجه خود را به کودک کتک خورده معطوف کنید. در این صورت کودک مهاجم برای رفتارش پاداشی نخواهد گرفت.

6- اگر چندین بار به فرزند خود تذکر دادید ولی او باز هم به کتک زدن دوست خود اقدام کرد، عذرخواهی او را نپذیرید. برخی کودکان می دانند که عذرخواهی کردن آسانترین راه فرار از تنبیه شدن است. کودکان باید بیاموزند که عذرخواهی بدون تغییر رفتار، بی ارزش است.

7- محروم کردن کودک مهاجم از فعالیت مورد علاقه اش، می تواند یک تنبیه موثر باشد. به شرط آنکه علت آن را برای او توضیح دهید.

8- برنامه های خشنونت آمیز تلویزیونی می تواند روحیه تهاجمی را در کودکان تقویت کند.

9- گاهی اوقات مذاکره ی فرد کتک خورده با شخص کتک زننده فایده ای ندارد. بعنوان مثال شکایت کردن از فرد مهاجم به والدینش ویا اینکه که کارش باعث ناراحتی دوستش شده، بی فایده است. در این صورت والدین باید به کودک خود بگویند که از خودت دفاع کن و تو هم او را کتک بزن.

نوشته شده توسط: علیرضا صدیق منش، روانشناس و مشاور

جهت تنظیم وقت مشاوره کلیک کنید.