چگونه یک کودک باهوش پرورش دهیم؟

امروزه یکی از موضاعاتی که مادران بسیار در مورد آن حرف می زنند “پرورش هوش” کودک است و اینکه چطور می توانند یک کودک باهوش تربیت کنند.

والدین همیشه بهترین ها را برای کودکانشان می خواهند اما به نظر می رسد نگرانی و تمرکز درباره به کارگیری شیوه ها صحیح برای تقویت رشد و تکامل کودک خصوصا رشد مغزی، بسیار بیشتر است.

نگرانی ها بی دلیل هم نیستند. در حالی که تنها بخشی از اتصالات 100 بیلیون سلول مغزی که بیشتر مربوط به تنفس، ضربان قلب و دیگر عملکردهای فیزیولوژیکی مربوط به بقا در زمان تولد ایجاد شده است، در 5 سال اول زندگی است که اتصالات ضروری مربوط به یادگیری تشکیل می شوند.

آنچه که در 5 سال اول زندگی کودک اتفاق می افتد تاثیر به سزایی نه فقط بر مغز کودک بلکه بر توانایی های یادگیری و رشد او دارد. در حالی که متخصصین عقیده دارند بخش زیادی از رشد مغز کودک هنوز هم ناشناخته است و تنها چیزی که در حال حاضر می دانیم  این است که غرایز فرزندپروری در قرار دادن کودک در مسیر موفقیت نقش به سزایی دارند.

 به غرایز خود اعتماد کنید

با رشد و گسترش دنیای تکنولوژی، والدین در همه جای دنیا به این باور رسیده اند که یادگیری تکنولوژی برای رشد و موفقیت کودک ضروری است.

یکی از ابزار معروف تکنولوژی کودک هوشمند – ویدیو های آموزشی بیبی انیشتین-  نمره پایینی را در تحقیقاتی که برای سنجش تاثیرگذاری آن بر رشد مغز کودک کسب کرده است. این تحقیق که در مجله پزشکی کودکان منتشر شده است، نشان میدهد نه تنها این قبیل ابزارهای پرورش ذهنی کودک کارایی چندانی ندارند بلکه حتی ممکن است باعث کندی روند یادگیری کلمات شوند.

اما محققینی که در این تحقیق دخالت نداشتند عقیده دارند که ممکن است ویدیوها به خودی خود باعث این نتایج ناخوشایند نشوند بلکه چیزی که اهمیت دارد این است که این ویدیوها جایگزین والدین می شوند و این می تواند نتایج نامطلوب ایجاد کند.

واقعیت به همین سادگی است که هر دقیقه ای که کودک در مقابل صفحه نمایش قرار داده می شود، به همان اندازه از ارتباط با مراقب آشنا و مورد علاقه اش محروم می شود و از آنجا که کودکان از بزرگسالان مورد علاقه شان الگوبرداری می کنند، این محرومیت می تواند آسیب زا باشد.

همان چیزی که هزار سال پیش برای کودکان دارای اهمیت بوده است، در حال حاضر هم از بیشترین اهمیت برخوردار است. والدین بهترین ابزار آموزش کودک هستند

متخصصین معتقدند صحبت کردن، بازی کردن و به طور کلی توجه کردن به علایق کودک و استفاده از آنها برای پرورش کنجکاوی او، به شکل گیری ارتباطات مغزی کمک می کند که مغز کودک را برای رشد و تکامل تحریک می کند. برنامه های آموزشی تلویزیونی لزوما چیزهای بدی نیستند به شرط آنکه از آنها به عنوان ابزار اضافی و کمکی استفاده شود که جایگزین ارتباطات انسانی واقعی نمی شود.

تجربیاتی که محتوای هیجانی و تعاملی انسانی دارند برای کودکان خوشایند و پرمعنی هستند. این تجربیات مانند چسب برای حافظه عمل می کنند و به کودک کمک می کنند تا آموخته هایشان را به خاطر بسپارند. متخصصین عقیده دارند یکی از بهترین این شیوه ها خواندن نه برای کودک بلکه به همراه کودک است تا این فرایند یک تجربه تعاملی باشد که کنجکاوی و خلاقیت کودک را درگیر کند. اگر  به جای درگیر کردن کودک در این فرآیند، کودک را به یک گیرنده منفعل تبدیل کنید، به تدریج از هدف دور خواهید شد.

کمی عشق اضافه کنید

علاوه بر ایفای نقش فعال در فرآیند یادگیری کودک، متخصصین عقیده دارند که عشق ورزی و غذا دادن به کودک هم می تواند تاثیرات جالبی بر قدرت مغز کودک بگذارد. بعضی از مراقبین باور دارند زمانی که کودک را روی به روی تلویزیون رها می کنند و او به آرامی و بدون کوچکترین سر و صدایی می نشیند به معنی این است که کودک راضی و خوشحال است. اما چیزی که خیلی ها نمی دانند این است که کودک دارای اضطراب معمولا سکوت می کند و این سکوت مانع یادگیری می شود.

اسباب بازی ها

در حالی که متخصصین بر سر این موضوع که اسباب بازی می تواند وسیله ای مناسب برای رشد و تکامل توانایی های مغزی کودک باشد، تعداد و تنوع بی شمار اسباب بازی ها احتمالا باعث گیجی والدین می شود اما کلید انتخاب اسباب بازی و نوع فعالیت های کودک توجع به مراحل رشد بیولوژیکی طبیعی کودک است. با این شیوه با زبان قابل فهم برای کودک حرف می زنید.

علاوه بر این اسباب بازی های ساده که مناسب سن کودک طراحی شده اند را فراموش نکنید. کودکان بیشتر به صدا و حرکت علاقه دارند، بنابراین حتی تکان دادن یک جغجغه یا دسته کلید هم موجب تحریک آنها خواهد شد. با بزرگتر شدن کودک اسباب بازی های بافت دار که بتوانند آنها را لمس کنند و فشار دهند مانند حیوانات پارچه ای مناسب هستند.

در نه ماهگی از اسباب بازی هایی که بر اساس شکل مرتب می شوند و یا پازل استفاده کنید. پنهان کردن یک اسباب بازی که قبلا آن را به کودک نشان داده اید و پیدا کردن آن توسط کودک هم جذاب است. این بازی ها دارای عناصر غافلگیری هستند و به شکل گیری مفهوم پایداری شکل کمک می کنند.

هر نوع اسباب بازی که باعث تحریک کنجکاوی شود، به تعامل میان کودک و شی کمک کند و یا با به کارگیری رنگ ها و فرم های گوناگون به فرآیند آموزش کودک کمک کند، از امتیاز ویژه ای برخوردار است.

نکته ای که باید به آن بسیار توجه کنید این است که هرگز نباید از کودک توقع داشته باشید چیزی بیشتر از آنچه که با توانایی بیولوژیکی او همخوان است را یاد بگیرد. این واقعیت کلید طراحی فعالیت هایی است که بدون تحت فشار قرار دادن کودک، او  را در هر مرحله از رشد درگیر می کند.

حتما بخوانید : چگونه با کودک خود رابطه موثر برقرار کنیم؟

فعالیت ها و بازی های متناسب با سن کودک :

تولد تا 4 ماهگی : 

خواندن- شکلک درآوردن- حرکت دادن آرام اشیایی مانند جغجغه رنگی و براق در مقابل چشمان کودک- خواندن آهنگ و ترانه های ساده و لالایی های که ترجیع بند تکراری دارند- حرف زدن همزمان درباره هر فعالیتی که به همراه کودک انجام می دهید

4 تا 6 ماهگی :

کمک به کودک برای در آغوش گرفتن عروسک های پارچه ای- آویزان کردن اشیا مختلف در مقابل کودک و تشویق کودک برای ضربه زدن به آنها- نواختن موسیقی با ریتم های گوناگون- نشان دادن تصاویر رنگی کتاب ها- تشویق کودک به لمس اشیا با بافت های مختلف

6 تا 18 ماهگی :

صحبت کردن رو در رو برای افزایش ارتباط بین تصویر و صدا- اشاره به افراد و اشیا آشنا و تکرار اسم آنها- خواندن آوازهایی که قافیه دارند به همراه حرکات دست- بازی قایم باشک

18 تا 24 ماهگی :

بازی های ساده بازشناختی مثلا سه وسیله را در مقابل کودک قرار دهید و از او بخواهید که یکی از آنها را به شما بدهد- صحبت کردن مستقیم با کودک تا جایی که می توانید- معرفی ابزارهای نوشتن مانند کاغذ و مداد رنگی به کودک- پرسیدن سوالاتی از قبیل ” چه چیزی؟ ” و ” کجا ” زمانی که برای کودک کتاب می خوانید- تشویق بازی های مستقل با اسباب بازی های مورد علاقه

24 تا 36 ماهگی :

تشویق کودک برای بهینه شدن مهارت های حرکتی- تشویق کودک برای استفاده از اسباب بازی ها با شیوه جدید- کمک به کودک برای اجرای اتفاقات زندگی واقعی در بازی ها مثل تظاهر به حرف زدن با تلفن، رانندگی ماشین و برگزاری مهمانی- درگیر کردن کودک با قصه و داستان با پرسیدن سوال- اشاره به کلماتی که در حال خواندن آن برای کودک هستید- تشویق کودک به پیدا کردن کلمات یا صدای آنها در صفحه ای که مشغول خواندن آن هستید

3 تا 5 سالگی :

آموزش مشارکت به کمک مثال- بازی های ساده روی تخته سیاه که به یادگیری قوانین و مهارت ها کمک می کند- محدود کردن تماشای تلویزیون به یک یا دو ساعت در روز و همراهی در تماشای آن برای تعاملی با کودک- دادن امکان انتخاب به کودک برای فعالیت و بازی- محدود کردن استفاده از “نه” و تشویق کنجکاوی طبیعی- احترام و توجه به کودک و صبور بودن وقتی کودک سعی می کند تجربیات جدیدش را برای شما توضیح دهد- در نظر گرفتن زمانی برای صحبت با کودک درباره کارهایی که در روز انجام داده است- تشویق کودک به کشف و فهمیدن تجربیات تازه

هیئت تحریریه نی نی سایت